Τετάρτη 11 Ιουλίου 2007

από την ιστορία του πολέμου


Πόλεμος και περίθαλψη

Αν και δεν υπάρχουν ιστορικές καταγραφές, ο Ασκληπιός υπήρξε πιθανότατα ο πρώτος στρατιωτικός γιατρός. Ο μύθος υποστηρίζει πως συμμετείχε, στο πλευρό του Ιάσωνα, στην Αργοναυτική εκστρατεία, την πρώτη μεγάλης κλίμακας και επιθετικού χαρακτήρα εκστρατεία των Ελλήνων στην περιοχή του Ευξείνου Πόντου. Ο Ασκληπιός, μετά τον τραγικό θάνατο της μητέρας του Κορωνίδας, είχε παραδοθεί από τον πατέρα του, τον θεό Απόλλωνα, στον κένταυρο Χείρωνα, ο οποίος ανέθρεψε τον θεϊκό υιό, μεταλαμπαδεύοντας σε αυτόν τις θεραπευτικές και βοτανολογικές του γνώσεις. Η συμμετοχή, λοιπόν, του Ασκληπιού στην Αργοναυτική εκστρατεία, στην οποία, σύμφωνα με τον μύθο συμμετείχαν οι εκλεκτότεροι των Ελλήνων, θα πρέπει να είχε χαρακτήρα τεχνοκρατικό. Υποθέτουμε πως κατείχε την θέση του ιατρικού συμβούλου, κύρια αρμοδιότητα του οποίου θα πρέπει να ήταν η παροχή ιατρικής βοήθειας και περίθαλψης στους μετέχοντες στην εκστρατεία.
Σύμφωνα με την Ιλιάδα οι γιοί του, Μαχάονας και Ποδαλείριος, πολέμησαν στον Τρωικό πόλεμο. Ο Μαχάονας δε, γιος του Ασκληπιού και της Ηπιόνης, θεωρείτο προστάτης των ιατρών. Κατά τον Όμηρο, η συμμετοχή του Μαχάονα στον τρωικό πόλεμο, εν είδει στρατιωτικού γιατρού, υπήρξε πολύτιμη, καθώς η σκηνή του είχε μετατραπεί σε οιωνεί «στρατιωτικό νοσοκομείο εκστρατείας» όπου παρεχόταν κάθε δυνατή φροντίδα και περίθαλψη στους τραυματίες και ασθενείς των Αχαιών.
Πολύ αργότερα, η ανάγκη ιατρικής υποστήριξης των Ρωμαϊκών Λεγεώνων οδηγεί στην οργανωμένη, πλέον, παρουσία γιατρών στο πεδίο της μάχης (στρατιωτικοί γιατροί) και στη δημιουργία αναρρωτηρίων (valetudinaria) που αποτέλεσαν τον πρόδρομο του σύγχρονου νοσοκομείου.
Όμως, τα παντοειδή έθιμα και πρακτικές σχετικά με την τύχη των τραυματιών, κατά την διάρκεια των πολεμικών συρράξεων, αλλά και μετά το πέρας αυτών μετατρέπονται σε διεθνή συνθήκη, μόλις τον 19ο αιώνα. Συγκεκριμένα, το 1862 ο Ελβετός τραπεζίτης Ιωάννης-Ερρίκος Ντυνάν (Jean Henri Dunant 1828-1910) συνταράσσει την κοινή γνώμη και τους ηγέτες της Ευρώπης με το βιβλίο του «Μια Ανάμνηση από το Σολφερίνο» («Un Souvenir de Solferino»), όπου περιγράφει την αγωνία και τη φρίκη των χιλιάδων τραυματιών που χαροπάλευαν αβοήθητοι στο πεδίο της μάχης μετά τη σύγκρουση Ιταλογάλλων και Αυστριακών στο Σολφερίνο της Β. Ιταλίας στις 24 Ιουνίου του 1859.
Οι προσπάθειες του Ντυνάν οδήγησαν το 1864 στην ίδρυση του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού με την υπογραφή από 16 χώρες της Σύμβασης της Γενεύης, που αναγνώρισε μεταξύ άλλων την ουδετερότητα των υγειονομικών εγκαταστάσεων, του υγειονομικού προσωπικού, και των τραυματιών σε περίοδο πολέμου.